Kivi bitkisi, Asma benzeri odunsu bir tırmanıcı bitki olan türlerin ortak adı kividir. Kivi bitkisi melez lenmiş bir bitkidir. Doğu Asya ve Çin kökenli çok yıllı bir bitki türüdür. Kivi bitkisi çok bol miktarda C vitamini içermektedir. Ticari amaçla yetiştirilen kivi bitkisi rüzgâra karşı duyarlı bir türdür. O yüzden sürekli ve sert rüzgâr alan bölgelerde kivi bitkisi yetişmez. Kivi son 20 yılda birçok ülkede üretimi hızla gelişen ticari bir meyve türüdür. Ülkemizde uygun iklimlerde kivi bitkisi üretilip ticari amaçla kullanılmaktadır. Kivi bitkisi yetiştirme sürecini sizin için hazırladık.
Kivi bitkisi yetiştirilme süreci
Dikim planı, Kış soğuklarının derin olmadığı yerlerde sonbaharda kivi bitkisi dikimi yapılabilir. İklim ve toprağa bağlı olarak ilkbahar da dikim yapılmalıdır. Dikim esnasında çukurlar derin olmalıdır. Tercih edilen fidanlar 2 yaşında ve gövdesi 8/12 mm çapında olgunlaşmış olmalıdır. Dikimde fidanlar sürgünleri 3/4 gözden kesilir. Saçak ve temiz kökleri bol fidanlar sağlıklıdır.
Destek sistemi, Kivi bitkisi asma şeklinde olduğu ve kendi ağırlığını tanıyamadım için desteklenir. Bunun için direk ve tellerden destekler yapılır. Teller sağlam paslanmaz çelik tellerden yapılmalıdır. Sıralar hazırlanırken kuzey ve Güney uzanımında olmalıdır.
Sulama, Asmalar yüzlek köklü ve geniş yapraklı olmasından dolayı su isteği fazla olan bir bitkidir. Doğu Karadeniz bölgesi yağış aldığından dolayı kivi bitkisi için uygun bir iklimdir. Bu bölge dışında yağış duruma göre Haziran ve eylül arasında sulama gerekebilir. Bu dönemde sulama aralığı 2/7 gün arasında değişmektedir. Su bazı yörelerde damlama şeklinde, diğer yörelerde ise asma altı yavrulama sistemi ile uygulanır.
Toprak işleme, Kivi bitkisinde asmalar yüzlek köklü ve sürekli nemli olduğundan dolayı toprak işleme yapılmaz. Birçok kivi bitkisi bahçesinde sıra araları otlu ve yeşil örtülüdür. Yabancı otlar ilaçlama yöntemi ile kontrol altında tutmak mümkündür.
Budama, Ürün bir yaşlı ürün çubuklarından alındığından budama ve yükleme kivi bitkisinde çok önemlidir. Kivi asmalarında 5 yaşından sonra gelişmeye göre kış budamasında 100-400 göz bırakılarak yapılır. Kivi bitkisinde çubuk uzunlukları 6 ve 18 gözlü olabilir. Bitkilerde sıkışıklığı azaltmak için ve güneşlenmeyi artırmak için yaz budaması da yapılabilir. Kış ve yaz budamaları esası bağcılıkta kine benzemektedir.
Gübreleme, Kivi bitkisi asmaları topraktan her yıl fazlaca makro ve mikro besin elementleri kaldırır. Bunların düzenli olarak toprağa verilmesi gerekir. Dikimden önce bir dekar toprağa 2-3 ton çiftlik gübresi verilir. Bu 3-4 gün arayla tekrarlanır. Kivi bitkisi asmaları mineral madde noksanlıkların da duyarlıdır.
Soğuktan korunma, Kivi bitkisi asmalarının gövdeleri kış soğuklarından ot, saman ve çuval gibi malzemeler ile korunabilir. İlk bahar geç donmalarından korunmanın en etkili yolu ise yağmurlama sistemleridir. Nadir olarak kış soğuklarında bitki kaybı görülebilir.
Arı kovanı bulundurulması, Kivi bitkisi etkin bir tozlama ve meyve tutumu için çiçeklenme zamanı bahçede arı kovanı bulundurmak gerekir. Kivi bitkisinde erkek çiçeklerin polenleri arılarla dişi çiçeklere taşınır. Kivi bitkisinde rüzgârla tozlanma çok azdır.
Hastalık ve zararlarla mücadele, Kivi asmalarının diğer bazı kültür bitkileri gibi periyodik ilaçlamayı gerektirecek hastalığı ve zararlısı yoktur. Çevredeki konukçu bitkilerden gelecek toprakta mevcut hastalık etmeni ve zararlılara karşı dikkatli olmak gerekir. Birçok bahçede az da olsa ilaçlama yapılmaktadır.
Verim ve hasat, Kivi bitkisinde başlangıç olarak 2 yaşında olan fidanların kullanılması halinde fidanların dikiminden 3 yıl sonra önemli miktarda verim alınmaya başlanır. Bitki gelişmesine paralel olarak kivi bitkisi git gide artacaktır. Kivi bitkisinin tam verim zamanı 6. Yılındadır. Kivi bitkisi verim yaşında bitki başına 40-50 kilodur. Bu durumda bir de kardan 3 ton ürün elde edilir. Tüm bitkilerde olduğu gibi kivi bitkisinde de verim ile kalite arasındaki dengeyi korumak önemlidir.