Ülkemizde son yıllarda rağbet gören ve yaygınlaşan kivi yetiştiriciliği için pek çok kivi bahçesi kurulmuştur. C vitamini yönünden çok zengin olan kivi, Asya kökenli ve ana vatanı Çin olan bir bitkidir. Yaklaşık elli çeşidi bulunan kivinin, ülkemizde yetiştirilen ve topraklarımıza en çok uyum sağlayabilen birkaç çeşidi bulunmaktadır. Özellikle Karadeniz bölgesinde en çok tercih edilen Hayward cinsi kiviler, bölgeye çok iyi uyum sağlamaktadır.

Kivi çalı formunda ve ana vatanında ormanlarda kendiliğinden yetişen bir meyvedir. Dişisi ve erkeği olan bu meyve yumurta şeklinde ve büyüklüğündedir, yaklaşık 100 gr civarındadır. Dış yüzeyi yeşilimsi kahverengi ve kısa tüylü olup, içi yeşildir ve siyah çekirdekleri vardır.

Dünyada ve ülkemizde en çok tercih edilen cins Hayward'dır. Özellikle Rize ve Doğu Karadeniz'de tüm kivi bahçesi çalışmaları Hayward cinsi kivi ile yapılmaktadır. Bu cinsin haricinde Burano, Monty, Matua, Allison ve Tomuri cinsi kiviler daha çok tercih edilir ve bu cinslerin yetiştiriciliği daha çok yapılmaktadır.

Tüm bu kivi çeşitleri genellikle Güney ve Kuzey yarım kürenin 40. paralelleri üzerinde yetişmektedir. Bu sebeple ülkemizin Marmara ve Karadeniz bölgelerinde kolaylıkla yetiştirilmesi mümkün olabilmektedir.

Kivi bitkisi saçak köklü ve tırmanıcı özelliğe sahip olan bir bitkidir. Pek çok türü hızlı sürgün verdiği ve kendi ağırlığını taşıyamadığından, kivi bahçesi kurulduğunda en önemli işlerden birisi gövdenin desteklenmesi olacaktır. Doğal ortamında ağaçları sararak ve bu yolla destek alarak büyüyen bitki, telli terbiye uygulaması ile yetiştirilebilmektedir. Çok yıllık olan bu bitki, kışın yapraklarını döker ve tekrar yapraklanır. Mayıs sonu çiçek veren bitkinin meyveleri olgunlaştığında elle toplanır.

Kivi bahçesi kurmak için arazinin tavsiye edilmesi önemlidir. Kivi ekilmeden önce iki sene hububat ekilerek toprağın hazırlanması ve daha sonra kivi ekilmesi gereklidir. Sağlıklı bir kivi omcası, yıllık ortalama 80-90 kg arasında meyve verebilmektedir.

Kivi bitkisi, nemli ve ılıman iklimleri sever. Bu nedenle, kivi yetiştiriciliği için en uygun bölgeler, yıl boyunca yeterli yağış alan ve sıcaklık dalgalanmaları fazla olmayan bölgeler olacaktır.

• Toprak, derin, verimli ve iyi drenajlı olmalıdır.
• Kivi bitkisi, pH seviyesi 5.5-7.0 arasında olan topraklarda daha iyi gelişir.
• Don olaylarına karşı hassas olan kivi bitkisi, özellikle ilkbahar geç donlarından korunmalıdır.